جاي خالي حمايت اجتماعي
نسرين ضميري
رگبار خبرهاي بد چنان بود كه نه تنها فرصت اقدام را نميدهد حتي مجالي براي تجزيه و تحليل هم نميگذارد. با اندكي دقت، حداقل در خبرهاي چند روز اخير درخصوص قتل، خودكشي، قتل خانوادگي، كودكآزاري و... متوجه نكتهاي مشترك در همه آنها ميشويم؛ فقدان «حمايت اجتماعي.» به گفته روانشناسان اجتماعي، حمايت اجتماعي social support عبارت است از: ادراك فرد از اينكه مورد توجه و علاقه ديگران است و از ديدگاه ديگران فردي ارزشمند است و چنانچه دچار گرفتاري و ناراحتي شود به او ياري خواهد شد. حمايت اجتماعي حسي از تعلق، پذيرفته شدن و مورد عشق و علاقه قرار داشتن به فرد ميدهد. پدري چنان دچار مشكلات مالي و ورشكستگي اقتصادي ميشود كه حتي خانه و سرپناه خود را از دست ميدهد و تنها راه چاره را در پايان دادن به زندگي خود و اعضاي خانوادهاش ميبيند، پزشكي پس از مدتها تهديد شدن به انتقام سرانجام به قتل ميرسد، فردي پس از اعلام و تهديد به خودكشي اقدام خود را عملي ميكند و... .
سالهاي نه چندان دور كه خانوادهها بزرگ و گسترده بودند و همسايگان از حال و روزگار هم با خبر، در مواقع نياز به ياري هم ميشتافتند. امروزه به خصوص در شهرهاي بزرگ كه ارتباطات خويشاوندي و همسايگي به حداقل رسيده يا صفر شده جاي خالي حمايتهاي اجتماعي در قالب سازمانهاي ارايهدهنده «خدمات اجتماعي» احساس ميشود.
انتظار ميرود وزير محترم كار، دستيار محترم رياستجمهوري در امور اجتماعي و رياست محترم امور اجتماعي وزارت كشور كه همگي از فرهيختگان هستند به همراه انديشمندان رشتههاي مرتبط سازوكاري طراحي كرده تا مردم هنگام گرفتاري و مشكل به آنان مراجعه كنند؛ ساختاري شبيه اورژانس اجتماعي. سازمانهاي زيادي به شكل جدا ارايهدهنده خدمات اجتماعي به مردم هستند، وقت آن رسيده كه بسياري از اين سازمانها يكپارچه شده و با همافزايي و افزايش امكانات و اختيارات با سرعت بيشتري به ياري مردم بشتابند. وقتي پدري ورشكست ميشود، بتواند با حمايت اجتماعي به سرعت وام بگيرد و به اوضاع اقتصادي خود سر و سامان بدهد. پزشكي اگر تهديد شد، سريعا از وي حمايت و رفع خطر شود، فردي اگر تهديد به خودكشي كرد با سرعت در اختيار سازمان خدمات اجتماعي قرار داده شود تا مورد حمايت قرار بگيرد و... .
با اين اقدامات هم از جانهاي عزيز محافظت ميشود، هم افكار عمومي جريحهدار نميشود و هم چهره ناخوشايندي از جامعه ما به تصوير كشيده نخواهد شد.
روانشناس سازماني